Nokvorsten en ondervorst

Lekkage

In 2004 benaderden bewoners ons voor het eerst met het probleem dat bij de nok van de zolderverdieping vochtplekken zichtbaar waren en sprake was van lekkage. Wij hebben daarop navraag gedaan onder de leden en diverse bewoners kenden het probleem. In 2004, 2007 en 2011 hebben diverse bewoners het probleem gezamenlijk laten verhelpen. De werkzaamheden werden verricht door Sima Installatietechniek bv uit Voorburg en door BMD Bouw bv uit Zoetermeer. Beide bedrijven verrichten deze werkzaamheden overigens niet meer.

Onder de nokpannen van het dak (de 'nokvorsten'; dat zijn de dakpannen die op de nok van het dak liggen) ligt naar beide zijden een waterwerende en beschermende flexibele slab (de 'ondervorst'). Het probleem van de lekkages was (en is) dat die ondervorst vaak is weggerot waardoor regen en stuifsneeuw eronder kan slaan. De oorspronkelijke ondervorst was van een soort plastic en die is na 50 jaar helemaal verweerd. Na het aanbrengen van een nieuwe (kunststof of aluminium) ondervorst waren de problemen opgelost.

Pannen te laag

Naast het probleem van de verweerde ondervorst, is volgens BMD Bouw bv bij sommige woningen een bijkomend probleem dat de rij pannen direct onder de nok te laag, waardoor er nauwelijks overlap is tussen nokpannen en de bovenste pannenrij. Dat is niet het geval bij de andere rijen pannen; die hebben ruim voldoende overlap. De geringe overlap is het gevolg van een verkeerde manier van pannen leggen, waardoor de bovenste rij net niet goed uitkwam. Dat heeft lange tijd niet tot lekkages geleid omdat de ondervorst onder de nokpannen ligt.
Een definitieve oplossing van het probleem is het plaatsen van een panlat boven de huidige bovenste panlat, waardoor de bovenste rij pannen een stukje opschuift naar boven waardoor een iets grotere overlap ontstaat. Tussen de bovenste en de een na bovenste pannenrij is meer dan voldoende overlap om dat te kunnen opvangen.

Nokpannen vastschroeven

Nokpannen worden altijd vastgezet. Daartoe hebben ze een opening (onder de overlap met de volgende pan). Op onze daken zijn ze met spijker op het dak vastgezet. Die spijker kan gaan roesten, hetgeen behoorlijke druk kan geven waardoor de nokpan zelfs kan splijten. Bij het vernieuwen van de ondervorst moeten de spijker en het roest dus worden verwijderd en de nokpan daarna met een RVS-schroef of koperen schroef aan het dak (aan de 'ruiter') worden vastgezet.

Dichtkitten met Flexim

De nokpannen worden aan de bovenzijde (op de ronding dus) vastgekit met Flexim (elastische dakmortel). Het vastkitten van de hele nokpan is weliswaar mogelijk, maar dat is niet nodig omdat de oorzaak van de lekkage door de nieuwe ondervorst immers is opgelost. Bovendien is bij storm een zekere mate van vrij spel van luchtbewegingen onder de pannen nodig. Als er te veel wordt afgesloten, kan er een ongecontroleerde zuiging ontstaan, waardoor pannen juist van het dak waaien. Bovendien neemt de ventilatie af als de pan volledig wordt dichtgesmeerd. Bij de bouw van daken worden pannen daarom in beginsel niet geheel afgesloten en vastgelegd met kit.

Onbetrouwbare bedrijven

Als u de nokvorst laat vervangen, is het goed om erop te letten dat u een gerenommeerd bedrijf in de arm neemt. Er zijn veel bedrijven die daken repareren en goten schoonmaken, maar niet alle bedrijven in deze branche zijn even betrouwbaar. In consumentenprogramma's wordt daar regelmatig aandacht aan besteed. Een probleem is ook dat de Arbo-wetgeving niet altijd in acht genomen. Bij werken op grote hoogte is valbeveiliging verplicht, en ook als opdrachtgever bent u daarvoor verantwoordelijk.